Akkoord tussen WVS en VNG (deel 2)

Waar blijft het wetsvoorstel Wmo 2015? In tegenstelling tot eerdere toezeggingen dat het in 2013 zou worden aangeboden aan de Kamer is dat nog steeds niet het geval. In mijn blog van 20 december ben ik ingegaan op het (voorlopig) akkoord tussen VWS en de VNG en de drie AWBZ-functie volgens de Beleidsregels indicatiestelling AWBZ 2014. Dat vraagt om een aanvulling.

Vragen & antwoorden
Door de VNG is een overzicht gemaakt van vragen & antwoorden als resultaat van het akkoord. Het overlegresultaat langdurige zorg en ondersteuning heeft – zo blijkt – geleid tot een aantal afspraken die vorm krijgen in wet- en regelgeving. Daar zie ik met belangstelling naar uit!

Wat zijn de afspraken?
Gemeenten worden verantwoordelijk voor alle begeleiding en zorgverzekeraars voor alle verzorging en wordt geborgd in wet- en regelgeving. Dit betekent volgens mij dat in de definitie van maatschappelijke ondersteuning, zelfredzaamheid en participatie de inspannings- en resultaatverplichting van gemeenten besloten moet zitten. Voor de (persoonlijke) verzorging zal dat iets anders liggen omdat de Zorgverzekeringswet weliswaar een privaatrechtelijke schadeverzekering is maar wel verzekerde basisaanspraken bevat. Zoals ik eerder schreef zullen de doelstellingen en de aanspraken (resultaten) van Persoonlijke Verzorging (PV) en Verpleging (VP) in de aanspraken van het Besluit zorgverzekeringen (moeten) worden opgenomen.

Besluit zorgaanspraken AWBZ 2014 (Bza)
Het resultaat van PV is gericht op het opheffen van een tekort aan zelfredzaamheid (art. 4 Bza). Het resultaat van VP is gericht op herstel of voorkoming van verergering van de aandoening, beperking of handicap (art. 5 Bza). Voor de Wmo 2015 zal het resultaat van de AWBZ-functie Begeleiding (BG) ‘verwerkt’ worden deze nieuwe wet. Artikel 6 Bza bepaalt het resultaat van Begeleiding. De activiteiten zijn gericht op bevordering, behoud of compensatie van de zelfredzaamheid en strekken tot voorkoming van opname in een instelling of verwaarlozing van de verzekerde. Op zich sluit dat naadloos aan op de bedoeling van de regering: zo lang mogelijk in de eigen omgeving blijven wonen.

Afbakening
Uit de nadere uitwerking van de drie AWBZ-functies (PV, VP en BG) blijkt ook onderlinge overlap dan afbakening. Hoe de resultaten (aanspraken) ook worden verdeeld, dat zal altijd blijven bestaan. Moeilijker wordt het als de resultaten (aanspraken) worden verdeeld over twee wettelijke regimes. Uit de afspraken blijkt dus dat gemeenten alle begeleiding gaan doen. Bij zijn eerder genomen besluit om de PV niet bij gemeenten onder te brengen stelt Van Rijn het volgende. De behoefte aan samenhang tussen verpleging en verzorging komt voort uit de idee dat het onwenselijk is om lijfsgebonden zorg voor mensen – in de praktijk van alle dag – op te splitsen. De vraag is wat dan precies lijfsgebonden zorg is tegen de achtergrond van het akkoord tussen VWS en de VNG.

Begeleiding bij ‘algemene dagelijkse levensverrichtingen’
Uit de informatie van de VNG blijkt dat gemeenten verantwoordelijk worden voor begeleiding bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL). Daarvoor wordt structureel 5% van het totale PV-budget aan het Wmo-budget toegevoegd. De hoogte daarvan wordt geschat op € 125 miljoen.

Algemene dagelijkse levensverrichtingen
ADL-activiteiten kunnen geclassificeerd worden als zelfzorgactiviteiten; dat wat mensen normaal gesproken zelf doen. Daaronder vallen ook de dagelijkse huishoudelijke activiteiten (hulp bij het huishouden), hulp bij de administratie of ondersteuning in geval van regieproblemen bij de meest noodzakelijke zaken om (zelfstandig) een gestructureerd leven te kunnen leiden. Dat laatste behelst vooral (ook) de activiteiten en resultaten die thans zijn opgenomen in de AWBZ-functie BG (art. 6 Bza) en hebben dus niet altijd te maken met het aangewezen zijn op lijfsgebonden zorg.

Zelfzorg
Bron: definitie Beleidsregels indicatiestelling AWBZ 2014
Het begrip ‘zelfzorg’ refereert aan de algemene vereiste dat iemand goed voor de eigen gezondheid moet zorgen. Niet alleen in algemene zin (uitvoeren, het regelen en organiseren van algemeen dagelijkse levensverrichtingen zoals wassen en kleden, eten, drinken), maar ook in verband met een gezondheidsprobleem (zoals het innemen van medicatie, zichzelf injecteren of wond verzorgen).

Aansporen tot versus niet zelf kunnen uitvoeren/doen
Als ik de inhoud van de afspraken tussen WVS en de VNG goed begrijp valt het aansporen tot het uitvoeren van de hiervoor bedoelde ‘zelfzorgactiviteiten’ onder de noemer begeleiding; en dat is Wmo. In de vragen & antwoorden van de VNG staat het volgende.

“Bijvoorbeeld als een begeleider bij iemand thuis komt om te helpen met administratie of een regieprobleem, kan er ook opgemerkt worden dat iemand eens moet douchen of nieuwe kleren aantrekken.”

Daaruit zou je moeten concluderen dat als iemand bepaalde lijfsgebonden zelfzorgactiviteiten niet zelf – al dan niet begeleiding – kan uitvoeren niet de Wmo maar de Zvw aan zet is (vergelijk Rechtbank Arnhem 21-12-2010, BO8378 Wmo). Dat valt dan onder de aanspraak PV dan wel wijkverpleging. Een paar voorbeelden. Hulp bij:

• het in- en uit bed komen;
• eten en drinken;
• douchen; en
• het aan- en uitrekken van steunkousen.

Er zijn meer voorbeelden denkbaar. Verder is het ook zo dat de gebruikelijke zorg van partners voor elkaar of die ouder(s) voor hun kinderen normaal gesproken plegen te bieden, ter beoordeling voorligt aan de zorgverzekeraar. De volgende vraag kan zich dan voordoen. Wat gaat voor: gebruikelijke zorg in de Wmo (hulp bij het huishouden) of de Zvw (vergelijk CRVB:2010:BL9930).

Tot slot
Zodra het wetsvoorstel Wmo 2015 openbaar is zal ik ook nader ingaan op begeleiding in de Wmo en de afbakening met de GGZ als aanspraak in de Zvw. Ik verwacht overigens dat samen met de Wmo 2015 ook de wijzigingen in het Besluit zorgverzekering worden aangeboden aan de Kamer. Ondertussen wordt ik wel erg nieuwsgierig. Jij ook?

©Ingeborg Lunenburg opleiding + advies