Algemene voorziening in de Wmo 2015

In tegenstelling tot de Wmo 2007 definieert de Wmo 2015 het begrip algemene voorziening.

De definitie in artikel 1.1.1 lid 1 Wmo 2015 luidt:

Een algemene voorziening is een aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers, toegankelijk is en dat is gericht op maatschappelijke ondersteuning.

Algemene voorziening versus maatwerkvoorziening
Een van de belangrijkste verschillen tussen een algemene- en een maatwerkvoorziening is dat voor een algemene voorziening geen persoonsgebonden budget kan worden verstrekt. Onder de huidige Wmo kennen we de recente jurisprudentie waarin de rechtbank oordeelt dat de beoogde algemene voorziening als individuele voorziening moet worden aangemerkt en daarmee in beginsel open staat voor het recht op een persoonsgebonden budget (RBNNE:2013:8103 en vergelijk CRVB:2009:BK2504). Is een algemene voorziening laagdrempelig toegankelijk (lees nagenoeg zonder toegangstoets) zal dat niet tot problemen (hoeven) leiden. Daaronder valt ook financieel laagdrempelig toegankelijk. Dat laat ik in dit blog onbesproken, maar kom in een ander blog zeker op terug.

Diensten of activiteiten
Uit de definitie blijkt dat gaat om diensten en activiteiten. Algemene voorzieningen met een specifiek karakter zijn bijvoorbeeld een klussendienst, een was- en strijkservice, een maaltijdvoorziening, sociaal vervoer, informele buurtzorg, sociaal-culturele voorzieningen, opvang voor dak- en thuislozen die uitsluitend bestaat uit slapen en eten zonder verdere ondersteuning of meer specifiek, winteropvang. Gemeenten kunnen, als zij dit wensen, de diensten van bijvoorbeeld een sociaal wijkteam in de vorm van een algemene voorziening organiseren (TK 2013/14, 33 841, nr. 3, p. 33 MvT). Andere voorbeelden zijn inloopactiviteiten voor mensen die zich eenzaam voelen, voorzieningen die burgers in staat stellen een zinvolle dan wel gestructureerde invulling te geven aan de dag, of een vorm van vervoer een algemene vervoersvoorziening die mensen met een lichamelijk gebrek in staat stelt om aan het maatschappelijke verkeer deel te nemen (TK 2013/14, 33 841, nr. 3, p. 131, MvT artikelsgewijs).

Geen besluit
Het verwijzen van cliënten naar een algemene voorziening of het geven van inzicht dat zij bepaalde zaken wellicht ook zelf zouden kunnen doen, is geen besluit in de zin van de Awb. Van een besluit is pas sprake nadat er een aanvraag is ingediend en daarop is beslist (TK 2013/14, 33 841, nr. 3, p. 100 MvT).

Toegang
Aangenomen wordt echter wel dat voor het niet verlenen van toegang (lees gebruik) tot een algemene voorziening wel een besluit moet worden afgegeven (vergelijk CRVB:2010:BM0956). Verder vraag ik me af of het vragen van een bijdrage in de kosten voor het gebruik van een algemene voorzieningen niet als besluit moet worden aangemerkt. Voor zover het om algemeen gebruikelijke kosten gaat zoals voor een maaltijd, een kopje koffie of iets dergelijks lijkt mij dat geen probleem. Maar in geval van structurele substantiële bijdragen in de kosten ben ik niet overtuigd dat een cliënt daar niet tegen op kan komen. Zoals gezegd daarover in een ander blog meer.

Hulpmiddelen
Het vorenstaande roept de vraag op of het (kortdurend) uitlenen van hulpmiddelen zoals bij een scootmobielpool wordt gedaan wel als algemene voorziening kan worden aangemerkt. Aangenomen zou kunnen worden dat het uitlenen van dergelijke vervoersvoorzieningen specifiek gericht is op de behoefte (beperkingen in de mobiliteit) van iemand in plaats van op het persoonskenmerk. Daaruit kan dan worden geconcludeerd dat een zogenaamde scootmobielpool als maatwerkvoorziening moet worden gekwalificeerd.

Definitie
Een hulpmiddel is roerende zaak die bedoeld is om beperkingen in de zelfredzaamheid of de participatie te verminderen of weg te nemen (art. 1.1.1 lid 1 Wmo 2015).

De toets
Uit de parlementaire behandeling concludeer ik het volgende. Zolang het antwoord op de vraag of de beoogde voorziening wel als een algemene voorziening kan worden aangemerkt zich beperkt tot persoonskenmerken van iemand, is er niets aan de hand. Breidt het antwoord op de opgeworpen vraag zich uit tot de behoefte aan maatschappelijke ondersteuning, dan wordt het onderscheid tussen een algemene voorziening en een maatwerkvoorziening flinterdun.

Het belang
Voor gemeenten kan het belang groot zijn. Immers, de aanspraak op een persoonsgebonden budget ligt wettelijk vast. Wel zijn een aantal voorwaarden van toepassing waarover het college deels beleidsregels kan opstellen. De thans geldende overwegende bezwaren kent de Wmo 2015 echter niet (art. 2.3.6 Wmo 2015). Medio augustus verschijnt een artikel in Sociaal Bestek over de regels van het persoonsgebonden budget en wordt toegevoegd aan de downloads.

Opleidingen
Het begrip algemene voorzieningen staat – naast andere onderwerpen – natuurlijk op de agenda tijdens de Studiedag de Verordening geordend en de Bijeenkomst Analyse Wmo 2015. Discussieer mee met vakgenoten en laat je volledig bijpraten over de juridische ins & outs van deze boeiende wet. En neem deze kennis mee ter voorbereiding op de invoering!

©Ingeborg Lunenburg opleiding + advies