Bestaan algemeen gebruikelijke voorzieningen eigenlijk wel?

Tijd voor een nieuwe Serie: algemeen gebruikelijk. In mijn werkpraktijk blijkt dat over ‘algemeen gebruikelijk’ nog al eens onduidelijkheid bestaat. Dat zit hem vooral in de vraag hoe de bepaling in de verordening (zie hierna) moet worden toegepast. Dit mede gelet op de kostensoort en de rechtspraak hierover. In deze Serie komen alle aspecten voorbij.

Beperkende voorwaarden
Bepalingen in de Wmo-verordening over het weigeren van een maatwerkvoorziening op de grond dat de client zijn beperkingen kan oplossen met een algemeen gebruikelijke zaak of dienst hebben de volgende achtergrond (doel). Met deze bepalingen wordt voorkomen dat een voorziening wordt verstrekt waarvan – gelet op de omstandigheden van de aanvrager met beperkingen – aannemelijk is dat deze daarover kan (hebben kunnen) beschikken als hij geen beperkingen zou hebben gehad. Dat wil zeggen dat personen met beperkingen niet op grond daarvan bevoordeeld (hoeven) worden ten opzichte van personen die geen beperkingen ondervinden. Het college zal dat vanzelfsprekend moeten beoordelen in het individuele geval. In deze Serie worden de aspecten die een rol kunnen spelen bij zo’n individuele beoordeling besproken.

Algemeen gebruikelijke voorziening
De titel van deze Blog update is een vraag. Bestaan algemeen gebruikelijke voorzieningen eigenlijk wel? Het antwoord is kort: nee, die bestaan niet. Immers een voorziening is een algemene voorziening of een maatwerkvoorziening (art. 1.1.1 Wmo 2015). Zie ook CRVB:2018:2182 waarin de Raad spreekt van een algemeen gebruikelijke dienst (Tafeltje Dekje).

Naar zijn aard algemeen gebruikelijk
In de Memorie van Toelichting bij de Wmo 2015 staat dat de maatwerkvoorziening nadrukkelijk een hekkensluiter is. Er geldt (ook) geen compensatieplicht voor diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen of andere maatregelen die naar hun aard algemeen gebruikelijk zijn. Voorbeelden die genoemd worden zijn: een fiets, schoonmaakmiddelen, een wandelstok en een eenvoudige rollator. Wanneer iemand beschikt over algemeen gebruikelijke zaken, maar deze in verband met zijn beperking of problemen niet meer afdoende zijn, kan aanleiding bestaan om een voorziening te treffen (TK 2013/14, 33 841, nr. 3, p. 147-148).

Rollator
De vraag is of een niet-eenvoudige rollator wel als maatwerkvoorziening kan worden verstrekt. In de toelichting op de definitie van een hulpmiddel wordt de rollator namelijk als voorbeeld genoemd.

Wetsvoorstel Wet abonnementstarief
In dit wetsvoorstel (TK 2018/19, 35 093, nr. 2) wordt art. 2.3.5 Wmo 2015 als volgt gewijzigd: In het derde lid wordt na “op eigen kracht,” ingevoegd “met een algemeen gebruikelijke voorziening,”. In de Memorie van Toelichting valt het volgende te lezen. “Een algemeen gebruikelijke voorziening bestaat uit zaken, diensten die in de reguliere handel verkrijgbaar zijn, niet speciaal voor mensen met een beperking zijn ontworpen en niet aanzienlijk duurder zijn dan een vergelijkbaar product met hetzelfde doel (passend in een normaal aanschaffingspatroon bij een gelijke financiële positie). Het bovenstaande is al in jurisprudentie uitgekristalliseerd, maar ter codificatie en voor de consistente toepassing wordt voorgesteld de toetsingsgrond in de wet op te nemen. Hierbij bestaat ook de mogelijkheid om nadere regels te stellen.” (TK 2018/19, 35 093, nr. 3).

Codificatie rechtspraak
In voetnoot nummer 7 van de MvT wordt rechtspraak aangehaald die – volgens de wetgever – met deze wetswijziging wordt gecodificeerd. Het gaat om de volgende uitspraken: CRVB:2010:BN1265,¹ CRVB:2008:BD3476, CRVB:2011:BR6634,² CRVB:2014:4276, CRVB:2006:AZ3136³ en CRVB:2009:BK5657.

Redactionele opmerking
Ik ben niet onder de indruk van de selectie die de wetgever heeft gemaakt in de uitspraken van de Raad. Verder lijkt de Memorie van Toelichting een toets aan het inkomen te introduceren. Daar kom ik in deze Serie zeker nog op terug.

Studiemiddag Algemeen gebruikelijk
Tijdens de Studiemiddag Algemeen gebruikelijk worden alle aspecten rondom algemeen gebruikelijk aan bod.

©Ingeborg Lunenburg opleiding + advies

1. deze uitspraak is maar liefst drie keer in de voetnoot opgenomen ↩

2. deze uitspraak wordt twee keer genoemd ↩

3. in de voetnoot staat CRVB:2006:AZ313, aangenomen wordt dat AZ3136 is bedoeld ↩