De Centrale Raad van Beroep over de Wmo 2015

De Wmo 2015 heeft al veel jurisprudentie voortgebracht. De belangrijkste uitspraken staan in onderstaand overzicht. Een aantal komen zeker ook aan bod tijdens de Studiedag op 28 oktober in Utrecht.

Binnenkort komt daar zeker nog een mooie uitspraak bij. Het gaat om het hoger beroep van RBOBR:2018:2728. We krijgen dan antwoord op de vraag of een algemeen gebruikelijke renovatie is toegestaan.

Systematiek, procedure divers en onderzoek

• CRVB:2019:1488. Beroep terecht niet-ontvankelijk verklaard. Appellant maakt niet aannemelijk dat hij een of meerdere aanvragen om een pgb heeft ingediend.
• CRVB:2018:3243. Uit de overgelegde verslagen blijkt niet concreet welke hulp naar aard en omvang noodzakelijk is. Ook blijkt daaruit niet dat het college deugdelijk heeft onderzocht in hoeverre appellantes echtgenoot de benodigde hulp kan bieden. De Verordening geeft geen definitie van het begrip gebruikelijke hulp en hierover is geen beleid ontwikkeld. Verder is de noodzakelijke ondersteuning niet beoordeeld in de specifieke omstandigheden van het individuele geval en blijkt ook niet van een bespreking met appellante en haar huisgenoot wat in het voorliggende geval met inachtneming van alle feiten en omstandigheden redelijk is. Zie ook CRVB:2018:3108 en CRVB:2017:3616.
• CRVB:2018:2013. Een brief waarin het college meedeelt dat het onderzoek, is beëindigd en dat de melding verder niet meer zal worden behandeld is geen besluit in de zin van art. 1:3 lid 1 Awb, aangezien zo’n brief enkel mededelingen van informatieve aard bevat.
• CRVB:2018:1113. De Wmo 2015 staat niet aan de werkwijze in de weg waarbij de gehele voorbereiding van besluiten wordt uitbesteed aan een door de gemeente opgerichte en gesubsidieerde Stichting (een derde). Dit laat onverlet dat de op het college rustende wettelijke verplichtingen, waaronder het verrichten van een onderzoek overeenkomstig de vereisten van art. 2.3.2 Wmo 2015, ook door deze derde moeten worden nageleefd. Verder rust op het college de vergewisplicht bij advisering door de Stichting.
• CRVB:2018:819. In de zogeheten stappenplan-uitspraak staan de eisen van het onderzoek door de gemeente wanneer een betrokkene zich meldt met een behoefte aan maatschappelijke ondersteuning. Ook benoemd de Raad wat de bestedingsvrijheid van het pgb onder de Wmo 2015 inhoudt.
• CRVB:2017:1259-VV. Melding om maatschappelijke ondersteuning in de vorm van opvang verplicht tot nader onderzoek.

Toegang & indicatie (algemene voorziening en maatwerkvoorziening)

• CRVB:2019:455. In duur beperkte looptijd van de maatwerkvoorziening in de vorm van een pgb voor beschermd wonen en begeleiding. Terecht verstrekt voor de duur van twee jaar. Zie ook CRVB:2018:607.
• CRVB:2018:3835, 3836, 3837 en 3838. Normtijden. Het KPMG-onderzoek is onafhankelijk en deugdelijk omdat het is gedaan door een onafhankelijke partij, die geen belang had bij de uitkomst van dat onderzoek. Het onderzoek voldoet aan de eisen die daaraan worden gesteld. Daarbij is een expertgroep voor schoonmaak en hygiëne betrokken. Door metingen is vastgesteld hoe lang bepaalde schoonmaakwerkzaamheden in de praktijk duren. Ook zijn cliënten geïnterviewd over de schoonmaakactiviteiten. De basisnorm per jaar geldt voor de standaardmodule van de gemeente Utrecht. Omdat altijd maatwerk moet worden geboden mag een gemeente deze norm niet toepassen wanneer meer uren nodig zijn.
• CRVB:2018:3241-VV. Resultaatgericht indiceren van huishoudelijke ondersteuning is in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel. Uit de indicatie moeten de activiteiten, de frequentie en welke tijd daarvoor nodig is blijken.
• CRVB:2018:1972 en 1961. Het college mag de passende bijdrage als bedoeld in art. 2.3.5 Wmo 2015 beperken tot de lokale vervoersbehoefte.
• CRVB:2018:395 en 396. De Wmo 2015 biedt gemeenten de mogelijkheid biedt om een financiële tegemoetkoming toe te kennen. De definitie van maatwerkvoorziening is daar ruim genoeg voor. De wet stelt wel als voorwaarde dat deze tegemoetkoming een passende bijdrage moet leveren aan de zelfredzaamheid en participatie van de aanvrager.
• CRVB:2016:1402, 1403 en 1404. Ambtshalve oordeel dat huishoudelijke verzorging als bedoeld in de Wmo binnen de reikwijdte valt van de Wmo 2015. De wetsgeschiedenis bevat geen enkel aanknopingspunt dat de wetgever op dit punt heeft willen breken met de Wmo en evenmin dat het voeren van een gestructureerd huishouden niet mede de zorg voor een schoon en op orde houden van het huishouden zou omvatten, als ook de zorg voor het kunnen beschikken over schoon beddengoed en schone kleding. De Raad oordeelt ook dat het gemeentebestuur een grote beleidsvrijheid heeft bij de uitvoering van de Wmo 2015. Beleidskeuzen van de gemeenteraad en – binnen de daarvoor gestelde grenzen – door het college zijn voor de bestuursrechter een gegeven, die (in principe) slechts terughoudend kunnen worden getoetst. De bedoelde beleidsvrijheid bij het verlenen van maatwerkvoorzieningen vindt in ieder geval zijn grens in art. 2.3.5 lid 3 Wmo 2015. Dat artikel bepaalt dat een maatwerkvoorziening een passende bijdrage moet leveren aan de zelfredzaamheid en participatie van de cliënt zodat die zo lang mogelijk in zijn leefomgeving kan blijven. Ook oordeelt de Raad dat een aanbieder een partij is die zich jegens het college verbindt om een algemene voorziening (of een maatwerkvoorziening) te leveren. Een derde die zich jegens de cliënt verbindt tot het leveren van diensten, activiteiten of zaken is dat niet. Daarnaast oordeelt de Raad dat de bijdrage in de kosten (ook de hoogte) voor het gebruik van algemene voorzieningen in de verordening moet worden vastgelegd en mag niet aan het college worden gedelegeerd. Zie ook CRVB:2019:397 (algemene voorziening).

Kernbegrippen

• CRVB:2019:1776. Geen aanknopingspunten dat de wetgever het vervullen van seksuele behoeften beschouwt als noodzakelijke adl waarvoor maatschappelijke ondersteuning moet worden verstrekt.
• CRVB:2018:3348. Sportbeoefening is participatie als bedoeld in de Wmo 2015 als betrokkene daar in redelijke mate aan deelneemt.

Belanghebbende

• CRVB:2019:669. In navolging van de conclusie van de raadsheer advocaat-generaal (ECLI:NL:CRVB:2018:3474), komt de grote kamer tot de slotsom dat appellante een eigen zelfstandig belang heeft bij het besluit omdat aannemelijk is dat zij in haar vermogenspositie wordt geraakt. Zij heeft bovendien voldoende belang bij een oordeel over de uitspraak van de rechtbank, omdat aannemelijk is dat zij als gevolg van het besluit schade lijdt.
• CRVB:2018:3117. Een cliëntenraad als bedoeld in art. 2 lid 1 Wmcz, is geen belanghebbende in de zin van art. 1:2 Awb. Zie ook CRVB:2019:2802.

Verordenende bevoegdheid

• CRVB:2019:3206. De aard van de bevoegdheid van art. 2.1.7 Wmo 2015 verzet zich niet tegen delegatie van regelgevende bevoegdheid aan het college. Hierbij is van belang dat het in de Wmo 2015 geheel aan de gemeenteraad is overgelaten om te bepalen of van de wettelijke bevoegdheid een tegemoetkoming te verstrekken ter ondersteuning van de zelfredzaamheid en de participatie gebruik wordt gemaakt. Verder is van belang dat art. 2.1.7 Wmo 2015 voorziet in de verstrekking van een financiële tegemoetkoming die losstaat van de aanspraak op een maatwerkvoorziening die een betrokkene aan art. 2.3.5 Wmo 2015 kan ontlenen.
• CRVB:2017:1803. Gemeenteraden moeten terughoudendheid betrachten bij het delegeren van bevoegdheden aan het college. De essentialia van het voorzieningenstelsel moeten in de verordening worden vastgelegd (CRVB:2010:BO7133). Tariefsdifferentiatie moet hiertoe worden gerekend. In de verordening is ten onrechte bepaald dat het college nadere regels kan stellen over de hoogte van het pgb. Zie ook CRVB:2016:1404, CRVB:2018:817 en CRVB:2019:467.

Divers (eigen kracht, gebruikelijke hulp en mantelzorg)

• CRVB:2019:1809. Weigering omklapwoning (na opvang). Het bijgewerkte trajectplan laat op de verschillende leefgebieden een evenwichtig beeld van appellante zien. Gelet hierop valt niet in te zien dat zij zich ten tijde van de voorliggende besluitvorming niet op eigen kracht in de samenleving kon handhaven. Dat zij er nog niet in is geslaagd om een eigen woning te vinden, maakt dat niet anders. Zie ook CRVB:2018:2106.
• CRVB:2019:397. Boodschappendienst en glazenwasser voor appelante een algemeen gebruikelijke dienst die aan het verstrekken van een maatwerkvoorziening in de weg staat. Zie ook CRVB:2018:3093 en CRVB:2018:2182.
• CRVB:2019:772. Zelf bekostigde particuliere hulp valt niet binnen de eigen kracht als bedoeld in art. 2.3.5 lid 3 Wmo 2015. Feitelijk wordt dan namelijk rekening gehouden met de financiële mogelijkheden om de gevraagde ondersteuning zelf te bekostigen. De Raad ziet hiervoor geen ruimte.
• CRVB:2018:2721. Het college stelt zich terecht op het standpunt dat de echtgenoot in staat moet worden geacht de huishoudelijke taken verdeeld over de week en in eigen tempo te verrichten.
• CRVB:2018:2603. Er mag niet van een burger vereist worden dat hij preventief maatregelen treft en investeringen doet om te voorkomen dat toekomstige onzekere gebeurtenissen in zijn gezondheidstoestand door het ouder worden leiden tot een beroep op maatschappelijke ondersteuning. De Wmo 2015 biedt, evenals de oude Wmo deed, wel ruimte om van burgers te eisen dat zij bij het doen van een aanschaf of bij een verhuizing rekening houden met de al aanwezige beperkingen en de redelijkerwijs te verwachten ontwikkeling hiervan.
• CRVB:2018:818. De met het pgb aangeschafte auto heeft het begeven. Appellante heeft met de keuze voor een pgb tevens de daaraan verbonden risico’s en kosten, waaronder het verloren gaan van het vervoermiddel, aanvaard. Dat zij het pgb met de aanschaf van de auto binnen de looptijd van zes jaar (nagenoeg) volledig heeft besteed, is een gevolg van de door haar gemaakte keuze. Zie ook CRVB:2015:4918 Wmo.
• CRVB:2017:17. Mantelzorg niet afdwingbaar. Hulp van de dochter kan niet worden aangemerkt als mantelzorg, zodat betrokkene niet in staat was tot het zelf (met hulp van dochter) doen van het huishouden. Nog steeds recht op een pgb. Zie ook CRVB:2017:3209 en CRVB:2018:3348.

©Ingeborg Lunenburg opleiding + advies